امامان معصوم (علیهم السلام)  فرموده‌اند: بعد از سلام نماز، زود باب این گفت‏وگو را نبندید مقداری ادامه دهید و با این عمل به خداوند ثابت کنید که دوست ندارید این دیدار زود تمام شود. بنابراین، پرداختن به تعقیبات و نیایش‌های بعد از نماز، اوج بندگی را نشان می‏دهد. گفتنی است، معصومان (علیهم السلام)  در این باره، توصیه ‏ها و نیایش‏ هایی را بیان و انشا کردند.

شایان ذکر است، ما دو نوع تعقیبات داریم؛ «تعقیبات مشترک» که برای همۀ نمازهاست و «تعقیبات مختص» که برای بعضی از نمازهاست. خواندن تعقیبات، نشان‏دهندۀ ادب ماست و با این عمل به خدا می‏گوییم: خدایا، دوستت داریم.

 بهترین تعقیب نماز، ذکر تسبیحات حضرت زهرا (علیها سلام)  است که طبق روایات، ثواب هزار رکعت نماز مستحبی را دارد. البته در متون دعایی، مانند کتاب شریف مفاتیح‏ الجنان شیخ عباس قمی (ره) ، تعقیبات دیگر نیز ذکر شده است.

حضرت زهرا (علیها سلام)  که از کارهای خانه احساس خستگی کرده بود، نزد پیامبر اسلام (صلی الله و علیه و آله)  آمد و از ایشان تقاضای کمک کرد. پیامبر (صلی الله و علیه و آله)  فرمود: هر وقت به سختی افتادی و بعد از نمازها و هنگام خواب این ذکر‌ها را بگو: 34 بار «الله اکبر»، 33 بار «الحمدلله» و 33 بار «سبحان‏الله». حضرت زهرا (علیها سلام)  وقتی به خانه آمد، سخنان پیامبر (صلی الله و علیه و آله)  را برای حضرت امیر (علیه السلام)  بیان کرد. امیرالمؤمنین (علیه السلام)  می‌فرماید: بعد از آن، همواره این ذکر‌ها را هنگام خواب و بعد از نمازها می‌خوانم.

حضرت فاطمه (علیها سلام)  با نخ پشمی‏ ای که صد تا گره روی آن زده بود، تسبیحی درست کرد و ذکرها را با این تسبیح می‌گفت، تا این‏که واقعۀ احد پیش آمد. این بار از خاک تربت حضرت حمزۀ سید‏‏الشهدا تسبیح درست کرد. دیگران هم از ایشان یاد گرفتند. بعد از این‏که واقعۀ کربلا پیش آمد، امامان (علیهم السلام)  تسبیحشان را از خاک کربلا درست می‌کردند. ایشان به شیعیان خود توصیه می‏کردند که تسبیح تربت امام حسین (علیه السلام)  دستشان باشد؛ و حتی اگر ذکر نگویند، برای  آن‏ها ثواب نوشته می‌شود.

از تعقیباتی که خیلی به ما توصیه شده، سجدۀ شکر است؛ یعنی هنگامی که نماز تمام شد، دوباره پیشانی را به سجده بگذاریم و خدا را شکر کنیم، چرا که توانستیم با او دیدار و گفت‏وگویی داشته باشیم.

یکی از نمازهای واجب، «نماز آیات» است. در زمان جاهلیت فکر می‌کردند هر حادثه‏ای که در طبیعت رخ می‌دهد، ربّ جداگانه ‏ای دارد؛ مثلاً: ربّ آتش، ربّ خورشید، ربّ باران، رب باد و... . پیامبر اسلام آن‏ها را هدایت فرمود و ربّ همۀ آن‏ها را «رب‏ العالمین» معرفی کرد. سپس دستور آمد که مسلمانان هنگام دیدن خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی، زلزله و... باید نماز بخوانند؛ یعنی این‏ها را از نشانه‌های خدا بدانند. نماز آیات دو رکعت است. بعد از حمد سوره‌ای را پنج قسمت می‌کنیم و بعد از هر قسمت به رکوع می‌رویم و می‌ایستیم؛ در حقیقت، این نماز دو رکعتی، ده رکوع دارد.(توضیحات دقیق تر قبلا نوشته شده)

نماز باران، گویای این نکته است که ما خداوند متعال را همه کارۀ جهان می‌دانیم. بعضی این‏گونه تصور می‌کنند که ما وقتی نماز باران می‌خوانیم، یعنی به برنامه‏ ریزی یا  اسباب و علل اعتقاد نداریم، چراکه باران قانون دارد! ما آن قوانین را قبول داریم؛ آن قوانین، مخلوق خدا هستند. همان خدایی که از مسیر مشخص شده باران می‌فرستد، می‌تواند از مسیر دیگری نیز برای جمعی از بندگانش باران بفرستد. خودش در قرآن فرموده:

﴿فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا﴾؛ در پیشگاه خدا استغفار کنید؛ خداوند، گناهان شما را می‌بخشد و باران فراوان برایتان می‌فرستد و جنگل‏ها و بادها را انبوه می‌کند و آب‏ها را زیاد می‌کند.